Những người có nguy cơ bị hạ đường huyết sau khi uống rượu

Rượu là một trong những loại đồ uống có cồn được tiêu thụ phổ biến trên toàn thế giới. Tuy nhiên, ít người biết rằng uống rượu có thể dẫn đến những tác động nguy hiểm đối với sức khỏe, đặc biệt là tình trạng hạ đường huyết. Tại sao uống rượu gây hạ đường huyết? Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng các chuyên gia giải thích chi tiết nguyên nhân và cơ chế gây ra hiện tượng này, cũng như cách để phòng tránh những tác hại không mong muốn.

Tác động của rượu đến cơ thể

Trước khi tìm hiểu lý do tại sao uống rượu có thể gây hạ đường huyết, chúng ta cần hiểu rõ tác động của rượu lên cơ thể, đặc biệt là gan – cơ quan quan trọng trong việc duy trì mức đường huyết.

Khi uống rượu, gan sẽ ưu tiên chuyển hóa rượu để loại bỏ chất cồn (ethanol) ra khỏi cơ thể. Gan thực hiện quá trình này bằng cách chuyển đổi ethanol thành acetaldehyde, sau đó acetaldehyde tiếp tục được chuyển hóa thành axit acetic, rồi thành nước và khí CO2 để đào thải qua hệ hô hấp và bài tiết.

Trong khi gan bận chuyển hóa rượu, nó không thể thực hiện các chức năng khác một cách hiệu quả, bao gồm cả việc duy trì nồng độ đường huyết. Điều này dẫn đến sự gián đoạn trong quá trình sản xuất glucose từ glycogen (một dạng dự trữ của đường) trong gan, khiến cơ thể dễ bị hạ đường huyết.

Tại sao uống rượu gây hạ đường huyết?

Có nhiều yếu tố giải thích tại sao việc tiêu thụ rượu lại có thể dẫn đến tình trạng hạ đường huyết. Dưới đây là những nguyên nhân chính:

Rượu ức chế quá trình tân sinh đường (gluconeogenesis)

Một trong những nguyên nhân chính khiến rượu gây hạ đường huyết là do nó ức chế quá trình tân sinh đường (gluconeogenesis). Đây là quá trình mà cơ thể chuyển đổi các chất không phải carbohydrate (như amino acid từ protein hoặc glycerol từ chất béo) thành glucose để cung cấp năng lượng cho cơ thể khi lượng đường từ thức ăn không đủ.

Khi rượu được chuyển hóa trong gan, quá trình này sản sinh ra nhiều NADH (nicotinamide adenine dinucleotide dạng khử). Việc tăng cường NADH trong gan sẽ ức chế quá trình tân sinh đường, làm giảm khả năng tạo ra glucose mới từ các nguồn không phải carbohydrate. Khi cơ thể không thể tạo đủ glucose để duy trì mức đường huyết ổn định, tình trạng hạ đường huyết sẽ xảy ra.

Gián đoạn quá trình phân giải glycogen (glycogenolysis)

Gan dự trữ glucose dưới dạng glycogen và khi cần thiết, nó sẽ phân giải glycogen thành glucose để cung cấp cho cơ thể. Tuy nhiên, khi rượu được tiêu thụ, quá trình phân giải glycogen này bị gián đoạn.

Khi rượu đi vào cơ thể, gan phải tập trung vào việc chuyển hóa rượu và loại bỏ ethanol khỏi máu, làm cho quá trình phân giải glycogen bị trì hoãn hoặc chậm lại. Điều này khiến cơ thể không thể sử dụng glycogen dự trữ để tăng cường mức đường huyết khi cần thiết, dẫn đến tình trạng hạ đường huyết.

Giảm sự kích thích của hormone glucagon

Hormone glucagon là một trong những hormone quan trọng giúp cơ thể duy trì mức đường huyết ổn định. Khi mức đường huyết giảm, glucagon sẽ kích thích gan phân giải glycogen và thực hiện quá trình tân sinh đường để cung cấp glucose cho cơ thể.

Rượu có thể làm giảm khả năng hoạt động của glucagon, làm cho cơ thể khó điều chỉnh mức đường huyết khi nó giảm xuống. Điều này càng làm tăng nguy cơ hạ đường huyết ở những người uống rượu.

Rượu làm giảm cảm giác đói

Một tác động khác của rượu là làm giảm cảm giác đói, khiến người uống không có nhu cầu ăn thêm thức ăn. Điều này có thể khiến cơ thể không nhận đủ lượng carbohydrate từ thực phẩm để duy trì mức đường huyết ổn định. Khi lượng đường từ thức ăn giảm mà gan không thể tạo ra glucose dự trữ, cơ thể sẽ rơi vào tình trạng hạ đường huyết.

Nếu bạn uống rượu mà không ăn kèm bất kỳ loại thực phẩm nào, nguy cơ hạ đường huyết sẽ càng cao do cơ thể không có nguồn cung cấp glucose từ bên ngoài, trong khi gan không thể sản xuất đủ glucose từ dự trữ.

Ai có nguy cơ cao bị hạ đường huyết khi uống rượu?

Mặc dù hạ đường huyết do rượu có thể xảy ra với bất kỳ ai, nhưng một số nhóm người có nguy cơ cao hơn. Những yếu tố này bao gồm:

Người mắc bệnh tiểu đường

Người mắc bệnh tiểu đường, đặc biệt là những người đang sử dụng insulin hoặc các loại thuốc làm giảm đường huyết, có nguy cơ cao bị hạ đường huyết khi uống rượu. Điều này là do cơ thể của họ khó duy trì mức đường huyết ổn định, và việc tiêu thụ rượu chỉ làm cho tình trạng này trở nên tồi tệ hơn.

Người có chế độ ăn ít carbohydrate

Những người ăn kiêng với chế độ ăn ít carbohydrate có thể gặp khó khăn trong việc duy trì mức đường huyết khi uống rượu, vì cơ thể không có đủ nguồn cung cấp glucose từ thực phẩm.

Người nhạy cảm với rượu

Một số người có thể nhạy cảm hơn với tác động của rượu, đặc biệt là những người có gan hoạt động kém hiệu quả hoặc những người thường xuyên tiêu thụ rượu. Điều này làm cho họ dễ bị hạ đường huyết hơn.

Dấu hiệu và triệu chứng của hạ đường huyết do rượu

Hạ đường huyết có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau, từ nhẹ đến nặng, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng này. Dưới đây là một số dấu hiệu cảnh báo mà bạn cần chú ý:

• Cảm giác đói cồn cào
• Chóng mặt, hoa mắt
• Tim đập nhanh
• Đổ mồ hôi nhiều
• Run rẩy hoặc tay chân yếu
• Nhức đầu
• Cảm giác mệt mỏi, uể oải
• Khó tập trung, lú lẫn
• Ngất xỉu hoặc hôn mê trong trường hợp nghiêm trọng

Nếu bạn hoặc ai đó xung quanh có những dấu hiệu này sau khi uống rượu, điều quan trọng là phải cung cấp ngay một nguồn carbohydrate dễ hấp thụ như nước đường, kẹo hoặc nước ép trái cây để tăng nhanh mức đường huyết.

Cách phòng ngừa hạ đường huyết khi uống rượu

Để tránh tình trạng hạ đường huyết khi uống rượu, bạn có thể áp dụng một số biện pháp sau đây:

• Ăn đủ trước và trong khi uống rượu: Hãy đảm bảo rằng bạn đã ăn đủ trước khi bắt đầu uống rượu và tiếp tục ăn các món ăn giàu carbohydrate trong suốt bữa tiệc. Điều này giúp duy trì mức đường huyết ổn định và tránh tình trạng thiếu hụt năng lượng.
• Uống rượu một cách điều độ: Đừng uống quá nhiều rượu trong một thời gian ngắn. Hãy kiểm soát lượng tiêu thụ và cho phép cơ thể có thời gian để chuyển hóa rượu một cách hiệu quả.
• Tránh uống rượu khi đói bụng: Uống rượu khi đói là một trong những nguyên nhân chính gây hạ đường huyết. Hãy chắc chắn rằng bạn đã ăn một bữa ăn đầy đủ trước khi bắt đầu uống rượu.
• Theo dõi đường huyết thường xuyên (đối với người tiểu đường): Nếu bạn bị tiểu đường, hãy theo dõi mức đường huyết của mình trước và sau khi uống rượu. Điều này giúp bạn nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường và có biện pháp xử lý kịp thời.

Việc uống rượu có thể gây ra nhiều tác động đối với sức khỏe, trong đó hạ đường huyết là một vấn đề nghiêm trọng nhưng thường bị bỏ qua. Tại sao uống rượu gây hạ đường huyết? Nguyên nhân chính là do rượu ức chế quá trình tạo glucose từ gan và làm gián đoạn cơ chế điều hòa đường huyết của cơ thể. Để tránh gặp phải các tình trạng nguy hiểm như hạ đường huyết, bạn nên uống rượu một cách điều độ, ăn uống đầy đủ và lưu ý đến các dấu hiệu cảnh báo của cơ thể.